در جلسه ستاد مهندسی فرهنگی چه گذشت
سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی از برگزاری اولین جلسه ستاد مهندسی فرهنگی به ریاست معاون اول رئیس جمهور خبر داد.
۱۸ سال از طرح موضوع مهندسی فرهنگی توسط مقام معظم رهبری می‌گذرد.
وی گفت : نزدیک به ۱۸ سال از طرح موضوع مهندسی فرهنگی توسط مقام معظم رهبری (مدظله العالی) می گذرد که به دنبال آن تلاش‌های مستمری در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی صورت گرفت.
نزدیک به ۳۰۰۰ نفر در تدوین سند مهندسی فرهنگی، در رشته های مختلف مشارکت داشته اند و ۳۴ جلسه از جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی به بررسی و تصویب این سند اختصاص داشته است.
عاملی اظهار کرد: این سند برای دومین بار در سال ۱۳۹۳ توسط رئیس جمهوری جهت اجرا ابلاغ شده است و به دنبال آن تشکیل ستاد راهبری سند مهندسی فرهنگی به عنوان اولین گام اجرایی‌سازی سند، توسط رئیس جمهور محترم به انجام رسید.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: اولین دستور ستاد مهندسی فرهنگی در تاریخ ۲۹ تیرماه به اقدامات اولیه برای تدوین آیین نامه داخلی، تصویب اولویت های منطبق با مفاد سند مهندسی فرهنگی کشور و روزآمد سازی تقسیم کار ملی برای اجرایی سازی اهداف سند مهندسی فرهنگی کشور خواهد بود.
ایشان در خصوص مفهوم مهندسی فرهنگی گفتند: برخی نسبت به مفهوم «مهندسی فرهنگی» تصور دارند که مهندسی فرهنگی نوعی دستکاری در حوزه فرهنگ برای اهداف انحصارکننده است که چنین نیست. مهندسی در ادبیات ما ریشه هزاره‌ای دارد و به معنای محاسباتی عمل کردن است که نوعی رویکرد سیستمی و نگاه نظام‌مند و یکپارچه به حوزه های مختلف را شامل می شود. و مهندسی فرهنگی نیز به معنای رویکرد علمی، برنامه ای با رویکرد مدیریت یکپارچه و منطقی فرهنگ است. یکی از زیرساخت های مهم اجتماعی ما زیرساخت فرهنگی است.
همین طور به زیرساخت های فرهنگی شهری نیز بایستی توجه داشته باشیم.
وی ادامه داد: همانطور که ما در زیرساخت های شهری به زیرساخت محیط زیستی، سلامت آب و هوا و زیرساخت های خدمات شهری نیاز داریم، به زیرساخت های فرهنگی شهری نیز نیازمند هستیم. در این نگاه مهندسی فرهنگی یک چیدمان فرهنگی است که در پرتو آن فرد و جامعه از احساس آرامش و زندگی در یک محیط امن و سالم اسلامی برخوردار باشند.
عاملی افزود: سند مهندسی فرهنگی سند جامعی است که موضوعاتی چون سبک زندگی و خانواده، نشاط اجتماعی، روابط بین المللی و جهانی حوزه فرهنگ و ارتباطات درونی حوزه فرهنگ را مورد توجه قرار می دهد.
۱۳ راهبرد کلان ملی و نزدیک به ۱۱۲ برنامه کلان ملی و بیش از ۳۵۰ برنامه اقدام کلان ملی در این سند مورد توجه قرار گرفته است و می توان گفت تاکنون در حوزه فرهنگ کاری به دقت اینچنینی صورت نگرفته است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: تغییرات و تحولات کنونی حوزه فرهنگ بسیار سریع است و از همین رو اسناد موجود همگی به شکلی منعطف و به لحاظ روزآمد سازی ادامه دار خواهد بود.
نگاه مهندسی فرهنگی را می توان نگاهی پویا و متناسب با شرایط اجتماعی تلقی کرد. از اینرو تشکیل ستاد راهبری مهندسی فرهنگی برای همین هدف است که بتواند در چارچوب تعیین شده توسط سند و یا حتی برای باز نگری در چارچوب تعیین شده متناسب با مقتضیات موجود عمل کند و از همین منظر نگاه مهندسی فرهنگی را می توان نگاهی پویا تلقی کرد که متناسب با شرایط اجتماعی و اولویت های فرهنگی عمل می کند.
با عنایت به اینکه مهمترین خصلت جامعه ایرانی خانواده گرایی است و یکی از مطالبات خانواده های ایران این است که در یک فرهنگ سالم و نظام اخلاقی مناسب زندگی کنند.
همچنین یکی از ۱۳ راهبرد کلان سند مهندسی فرهنگی کشور حوزه اخلاق و مسئولیت های اجتماعی است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به بندهای سند مهندسی فرهنگی کشور گفت: نگاه سند مهندسی فرهنگی کشور نگاهی کاملاً معطوف به مسائل اصلی جامعه است.
وی افزود: موضوعاتی همچون احترام به قانون، کار گروهی و جمعی، احترام اجتماعی و … همگی در روح سند و محور کانونی سند مهندسی فرهنگی مورد توجه قرار گرفته اند.
وی در ادامه گفت: حوزه فرهنگی به عنوان حوزه مشارکت اجتماعی و حوزه برانگیختگی تک تک اعضای جامعه به حساب می آید که با نگاه آگاهی آفرینی در میان اعضای جامعه و همچنین توانمندسازی منجر به تشخیص، هدف های خود را مدنظر دارد.
وی همچنین ادامه داد: انسان امروزی که با توجه به فضای جدید، قدرت کنشگری گسترده و ارتباط‌گیری با حدود ۶۰ میلیون رسانه را در اختیار دارد، قطعاً با مشکلات جدیدی روبروست که برای حل آنها بایستی فضایی چون مهندسی فرهنگی ترسیم می شد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: ما نیازمند سواد فرهنگی و اجتماعی هستیم که مبتنی بر اندیشه و ارزش‌های اسلامی بتواند فضای سالم و پاکی را برای اعضای اجتماع ایجاد کند و این مهم در برنامه های ستاد مهندسی فرهنگی کشور وجود دارد.
وی افزود: برنامه هفتم توسعه فرهنگی اجتماعی بایستی متناسب با سند مهندسی فرهنگی تدوین شود و اگر قوانین و مقرراتی در حوزه فرهنگی مورد نیاز مجلس شورای اسلامی باشد می تواند از مفاد سند مهندسی فرهنگی استخراج شود.
سند مهندسی فرهنگی کشور از ۷ فصل تشکیل شده است که فصل اول آن به ارائه توضیحات راجع به خود سند می پردازد و فصل دوم آن ارزش ها و اصول حاکم بر مجموعه برنامه های سند مهندسی فرهنگی کشور است را تبیین می کند. در فصل سوم سند مهندسی فرهنگی کشور چشم انداز فرهنگی کشور در آینده ترسیم شده است که همان استقرار جامعه اسلامی در نگاه گام دوم انقلاب اسلامی مقام معظم رهبری محسوب می شود.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: فصل چهارم این سند اهداف فرهنگی کشور و فصل پنجم اولویت های فرهنگی پیش‌بینی شده در سند را تبیین کرده است که ممکن است بر مبنای مطالعات جدید و با توجه به ظرفیت های امروزی بازبینی و روزآمد شود.
در فصل ششم سند مهندسی فرهنگی راهبردهای کلان، برنامه های کلان و اقدامات ترسیم شده است که بر این اساس ۱۳ راهبرد کلان، ۱۱۲ راهبرد ملی و ذیل هر راهبرد ملی برنامه اقدام اجرایی طراحی شده است.
فصل هفتم سند مهندسی فرهنگی نیز با ارائه چارچوب نهادی سند وظایف ستاد و همچنین چگونگی مدیریت ستاد در سطح ملی را تبیین کرده است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: ما در راستای اهداف نقشه مهندسی فرهنگی ستاد استانی خواهیم داشت که بر اساس مصوبه سند مهندسی فرهنگی مسئولت ستاد استانی بر عهده شورای فرهنگ عمومی استان‌ها خواهد بود.
